Doświadczając swojego rodzicielstwa przeżywacie rozmaite trudności. Często też – w gabinecie terapeuty/psychologa – mówicie:

- Jestem bezwartościowa.
- Zawiodłam jako matka.
- Czuję się winna/winny.
- Jestem słaba/słaby.
-Zawsze robię wszystko źle.

Trauma.

Takie myśli na swój temat występują też często u osób, które doświadczyły traumy. Psychologowie i psychotraumatolodzy dzielą traumy na te przez duże „T” (nagłe, pojedyncze wydarzenie, np. wypadek samochodowy, g*w*a*ł*t itp.) i te przez małe „t”. Mała litera nie oznacza wcale mniejszej krzywdy. To wydarzenia, na które byliśmy narażeni wielokrotnie, np. przemoc ze strony rodziców czy partnera.

Przemoc to nie tylko agresja i siniaki, ale również te wszystkie rany, których nie widać.

Każde dziecko będzie dorosłym.

Dziecko, które było zaniedbywane.
Dziecko, którym pogardzano, wyśmiewano, a także robiono krzywdę w najbardziej wymyślne sposoby.
Dziecko, którego rodzic/e urządzali libacje alkoholowe, zostawiając je na pastwę samotności i rozpaczy.
Dziecko, którego zdanie nigdy nie było ważne.
Dziecko, które zostało odrzucone przez najbliższych.
Dziecko, którego potrzeb nie uwzględniano w codziennym grafiku.
Dziecko, które nabrało przekonania, że jest „głupie”, „brzydkie”, ….
Dziecko, które było bite za każdy objaw nieposłuszeństwa.
Dziecko, o którym notorycznie zapominano.
Dziecko, które karano milczeniem i pasem.
Dziecko, któremu odmawiano jedzenia.
Dziecko, które…

Wszystkie te dzieci to teraz dorośli. Wielu z nich obiecało sobie, że koszmaru jaki sami przeżyli nie zafundują swoim dzieciom. Tymczasem, gdy słyszą od swoich nastolatków trudne, raniące słowa mają wrażenie, że to PRAWDA, często nie uświadamiając sobie, że określone teksty w ich stronę już kiedyś padły…

- Jesteś tak głupia, że chce mi się rzygać – usłyszała Pani X. od syna. Ale też od ojca, gdy ten tłumaczył jej zadania z matematyki 20 lat temu.
- Zamknij się! – wykrzyczała córka Pani Y. Krzyczała na nią jej matka, gdy Y. odważyła się nie zgodzić z jej zdaniem.
- Ty oślico – z przekonaniem stwierdził syn Pani Z. To samo dźwięczało jej w uszach, gdy tata brał pas z cienkim rzemieniem, by „wbić” jej do głowy wiedzę…

Każdy reaguje inaczej.

Nasze reakcje na traumatyczne wydarzenia są różne. Jedni zapadają się w sobie, obiecując, że nigdy nie zwiążą się z żadnym mężczyzną/kobietą. Inni sami przyjmują rolę kata. Wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy, że sposób ich reakcji, to odpowiedź na echo słów/czynów najbliższych sprzed lat…

Trauma narzuca narrację o sobie i innych.

Osoby, które doświadczyły traumy w dzieciństwie, często rozwijają głęboko zakorzenione negatywne przekonania na temat siebie, innych ludzi i świata. Przekonania te są efektem emocjonalnych, fizycznych i psychicznych konsekwencji traumy, takich jak zaniedbanie, przemoc czy brak poczucia bezpieczeństwa. Te negatywne przekonania często prowadzą do:

• trudności w relacjach interpersonalnych (np. unikanie bliskości lub nadmierne przywiązanie z obawy przed porzuceniem);
• zaniżonej samooceny i poczucia nieadekwatności; samokrytyki i autodestrukcyjnych zachowań;
• trudności z zaufaniem do siebie i innych;
• lęku przed zmianą lub podejmowaniem decyzji.

Na czym polega terapia EMDR?

Terapia EMDR (ang. Eye Movement Desensitization and Reprocessing), czyli odwrażliwianie i przetwarzanie za pomocą ruchu gałek ocznych) to podejście psychoterapeutyczne stosowane głównie w leczeniu zaburzeń stresu pourazowego (PTSD), ale także innych problemów psychicznych związanych z przetwarzaniem trudnych doświadczeń. Jej założenia opierają się na kilku kluczowych elementach.

Adaptacyjny Model Przetwarzania Informacji (AIP).

Podstawową koncepcją terapii EMDR jest założenie, że ludzie mają naturalną zdolność do przetwarzania i integrowania informacji w sposób adaptacyjny.  Traumatyczne wydarzenia mogą jednak zakłócić ten proces, powodując, że wspomnienia zostają „zamrożone” w pierwotnej formie, wraz z towarzyszącymi im emocjami, myślami i reakcjami fizycznymi. Te nieprzetworzone wspomnienia mogą wywoływać cierpienie psychiczne, objawy PTSD, lęk, bezsilność, wściekłość lub inne trudności emocjonalne.

Stymulacja bilateralna.

Kluczowym elementem EMDR jest wykorzystanie stymulacji bilateralnej, najczęściej w formie ruchu gałek ocznych, dźwięków lub stukania (tappingu). Stymulacja ta ma za zadanie aktywować obie półkule mózgu, co wspiera przetwarzanie i reintegrację nieprzetworzonych wspomnień.

Przetwarzanie traumatycznych wspomnień.

EMDR koncentruje się na ułatwieniu pacjentowi przetwarzania bolesnych wspomnień w sposób, który pozwala im zyskać nowe, mniej obciążające znaczenie. Nie chodzi o wymazanie wspomnień, lecz o zredukowanie ich wpływu emocjonalnego i umożliwienie osobie spojrzenia na nie z perspektywy. Pomimo, że EMDR skupia się na obrazach, emocjach i przekonaniach związanych z  doświadczaniem ekstremalnego stresu związanego z traumatycznymi wspomnieniami, nie wymaga relacjonowania w szczegółach o danym przeżyciu.

Zmiana przekonań i emocji.

EMDR pomaga osobie zmienić nieadaptacyjne przekonania, np. „Jestem słaby” na bardziej wspierające, np. „Jestem silny i mogę sobie poradzić”.

Ważne! Terapia obejmuje zarówno przeszłość (traumatyczne wspomnienia), teraźniejszość (obecne trudności), jak i przyszłość (przygotowanie na wyzwania).

Terapia EMDR wyróżnia się holistycznym podejściem, łączącym pracę z traumatycznymi wspomnieniami, emocjami i ciałem, co czyni ją jedną z wiodących metod terapeutycznych w leczeniu zaburzeń związanych z traumatycznymi wspomnieniami.

Właśnie dla Was, straumatyzowanych przed laty, doświadczających granicznych sytuacji zagrożenia zdrowia i/lub życia, będących świadkami takich wydarzeń również teraz (np. ratowanie dziecka po próbie samobójczej, odkrycie, że się stale okalecza) Francine Shapiro stworzyła terapię EMDR. Terapię leczącą wszystkich tych, którzy doświadczają wciąż konsekwencji traumatycznych wspomnień.

Rekomendacje do stosowania terapii EMDR wydało wiele organizacji zrzeszających specjalistów zdrowia psychicznego:
WHO – Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization)
W swoich wytycznych dotyczących leczenia PTSD z 2013 roku WHO zaleca terapię EMDR jako jedną z głównych metod leczenia traumy u dorosłych, młodzieży i dzieci.

ISTSS – Międzynarodowe Towarzystwo ds. Stresu Traumatycznego (International Society for Traumatic Stress Studies)
EMDR jest uznawana za metodę leczenia opartą na dowodach naukowych w najnowszych wytycznych ISTSS dotyczących leczenia PTSD.

NICE – National Institute for Health and Care Excellence (Wielka Brytania)
W wytycznych dotyczących PTSD (2018) EMDR jest zalecana jako jedna z głównych terapii pierwszego wyboru, szczególnie dla osób, które przeżyły traumatyczne wydarzenia.

ESTSS – European Society for Traumatic Stress Studies
Organizacja wspiera EMDR jako skuteczną terapię w leczeniu PTSD i traumy w Europie.

ISSTD – The International Society for the Study of Trauma and Dissociation (ISSTD)
EMDR jest zalecane jako metoda leczenia nie tylko PTSD, ale także bardziej złożonych zaburzeń związanych z traumą, takich jak zaburzenia dysocjacyjne.

APA – Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne (American Psychological Association)
Terapia EMDR została uznana przez APA jako skuteczna metoda leczenia PTSD, zgodnie z wytycznymi opublikowanymi w ich rekomendacjach dotyczących interwencji psychologicznych.

VA/DOD – Veterans Affairs and Department of Defense Clinical Practice Guidelines
Wytyczne Departamentu Obrony i Administracji Weteranów USA wskazują EMDR jako terapię o wysokiej skuteczności w leczeniu stresu pourazowego u weteranów i personelu wojskowego.

APS – Australian Psychological Society
Terapia EMDR jest wymieniana w australijskich wytycznych jako skuteczna metoda w leczeniu PTSD.

Phoenix Australia – Centre for Posttraumatic Mental Health
Centrum to wspiera EMDR jako jedną z preferowanych terapii w leczeniu traumatycznych doświadczeń.

CPA – Kanadyjskie Towarzystwo Psychologiczne (Canadian Psychological Association)
Terapia EMDR jest uznawana w Kanadzie jako skuteczna metoda leczenia zaburzeń związanych z traumą.

Nie tylko trauma.
EMDR jest uznawana za metodę opartą na dowodach naukowych. Badania pokazują jej wysoką skuteczność w leczeniu PTSD, a także w pracy z lękiem, depresją, fobiami czy żalem.

Listę certyfikowanych terapeutów EMDR w Polsce znajdziesz TUTAJ.

Na liście znajdziecie osoby, którzy posiadają certyfikat ukończenia przynajmniej pierwszej części podstawowego szkolenia EMDR. Są tam również ci, którzy posiadają ponadto rekomendację Polskiego Towarzystwa Terapii EMDR. Rekomendacje te oznaczają, iż konkretny terapeuta – w sposób odpowiadający procedurom, którym podlegają wszyscy certyfikowani terapeuci w Europie – stale podnosi swoje kompetencje i poszerza wiedzę poprzez superwizje, specjalistyczne szkolenia itd.

A piszę to dzień po tym, gdy sam zdobyłem taką rekomendację. Ale… to nie post zachęcający do korzystania z moich usług.

To post, który – mocno w to wierzę – da Wam motywację do walki o siebie. Pamiętając o przerażającej, niezwykle trudnej, często tragicznej przeszłości warto dać sobie szansę, aby czekająca Was przyszłość była mniej bolesna.

Terapia EMDR nie sprawi, że Wasze wspomnienia znikną, rozpłyną się, wymażecie je ze swojego życiorysu. Jest jednak szansa, że Wasze objawy nie będą tak dolegliwe, jak do tej pory. A wspomnienia? Nieco wyblakną… jak stara fotografia… I choć żadna z postaci z naszej przeszłości nie zniknie, nie będzie już tak przerażająca…